球坐标系下调和函数的构造:多项式边界条件的求解方法
题目
问题3. (i) 求解
Δu=0x2+y2+z2<1,u=g(x,y,z)x2+y2+z2=1\Delta u = 0 \quad x^2 + y^2 + z^2 < 1, \\ u = g(x, y, z) \quad x^2 + y^2 + z^2 = 1Δu=0x2+y2+z2<1,u=g(x,y,z)x2+y2+z2=1
其中 g(x,y,z) g(x, y, z) g(x,y,z) 在下面定义。
提示:如果 g g g 是一个 m m m 次多项式,试令
u=g−P(x,y,z)(x2+y2+z2−R2)u = g - P(x, y, z)(x^2 + y^2 + z^2 - R^2)u=g−P(x,y,z)(x2+y2+z2−R2)
其中 P P P 是一个 (m−2) (m-2) (m−2) 次多项式。这里 R R R 是球的半径。如果 g g g 具有某些旋转对称性,那么 P P P 也具有。
(ii) 将 u u u 表示为齐次调和多项式的和。
(iii) 代入 x=ρsin(ϕ)cos(θ), y=ρsin(ϕ)sin(θ), z=ρcos(ϕ). x = \rho \sin(\phi) \cos(\theta), \, y = \rho \sin(\phi) \sin(\theta), \, z = \rho \cos(\phi). x=ρsin(ϕ)cos(θ),y=ρsin(ϕ)sin(θ),z=ρcos(ϕ).
(a) g=x2+y2−z2; g = x^2 + y^2 - z^2; g=x2+y2−z2;
(b) g=z(x2+y2); g = z(x^2 + y^2); g=z(x2+y2);
© g=xyz. g = xyz. g=xyz.
(d) g=x4+y4+z4; g = x^4 + y^4 + z^4; g=x4+y4+z4;
(e) g(x,y,z)=x4; g(x, y, z) = x^4; g(x,y,z)=x4;
(f) g(x,y,z)=(x2+y2)2; g(x, y, z) = (x^2 + y^2)^2; g(x,y,z)=(x2+y2)2;
(j) g(x,y,z)=x3yz; g(x, y, z) = x^3yz; g(x,y,z)=x3yz;
(k) g(x,y,z)=(x2+y2)2; g(x, y, z) = (x^2 + y^2)^2; g(x,y,z)=(x2+y2)2;
(l) g(x,y,z)=(x2−y2)2; g(x, y, z) = (x^2 - y^2)^2; g(x,y,z)=(x2−y2)2;
解决方案
由于题目中 g g g 的个数较多,我将详细解答部分 (a)、(b)、©,并提供其他部分的解答思路和结果。对于所有部分,球的半径 R=1 R = 1 R=1。
(a) g=x2+y2−z2 g = x^2 + y^2 - z^2 g=x2+y2−z2
- g g g 是二次多项式,所以 m=2 m = 2 m=2,P P P 是次数为 m−2=0 m-2=0 m−2=0 的多项式,即常数。
- 设 u=g−P(x2+y2+z2−1) u = g - P (x^2 + y^2 + z^2 - 1) u=g−P(x2+y2+z2−1)。
- 计算 Δg=Δ(x2+y2−z2)=2+2−2=2 \Delta g = \Delta(x^2 + y^2 - z^2) = 2 + 2 - 2 = 2 Δg=Δ(x2+y2−z2)=2+2−2=2。
- Δ[(x2+y2+z2−1)]=Δ(x2+y2+z2)=6 \Delta[(x^2 + y^2 + z^2 - 1)] = \Delta(x^2 + y^2 + z^2) = 6 Δ[(x2+y2+z2−1)]=Δ(x2+y2+z2)=6。
- Δu=Δg−P⋅6=2−6P=0 \Delta u = \Delta g - P \cdot 6 = 2 - 6P = 0 Δu=Δg−P⋅6=2−6P=0 ⇒ P=13 P = \frac{1}{3} P=31。
- 因此 u=(x2+y2−z2)−13(x2+y2+z2−1)=23x2+23y2−43z2+13 u = (x^2 + y^2 - z^2) - \frac{1}{3}(x^2 + y^2 + z^2 - 1) = \frac{2}{3}x^2 + \frac{2}{3}y^2 - \frac{4}{3}z^2 + \frac{1}{3} u=(x2+y2−z2)−31(x2+y2+z2−1)=32x2+32y2−34z2+31。
- 表示为齐次调和多项式的和:常数 13 \frac{1}{3} 31 是零次调和多项式,二次部分 23x2+23y2−43z2 \frac{2}{3}x^2 + \frac{2}{3}y^2 - \frac{4}{3}z^2 32x2+32y2−34z2 是调和多项式(验证 Δ=0 \Delta = 0 Δ=0)。定义 H=2z2−x2−y2 H = 2z^2 - x^2 - y^2 H=2z2−x2−y2(调和),则 u=13−23H u = \frac{1}{3} - \frac{2}{3}H u=31−32H。
- 球坐标代入:x=ρsinϕcosθ x = \rho \sin\phi \cos\theta x=ρsinϕcosθ, y=ρsinϕsinθ y = \rho \sin\phi \sin\theta y=ρsinϕsinθ, z=ρcosϕ z = \rho \cos\phi z=ρcosϕ,则 x2+y2=ρ2sin2ϕ x^2 + y^2 = \rho^2 \sin^2\phi x2+y2=ρ2sin2ϕ, z2=ρ2cos2ϕ z^2 = \rho^2 \cos^2\phi z2=ρ2cos2ϕ,所以 u=13+23ρ2(sin2ϕ−2cos2ϕ)=13+23ρ2(1−3cos2ϕ) u = \frac{1}{3} + \frac{2}{3} \rho^2 (\sin^2\phi - 2\cos^2\phi) = \frac{1}{3} + \frac{2}{3} \rho^2 (1 - 3\cos^2\phi) u=31+32ρ2(sin2ϕ−2cos2ϕ)=31+32ρ2(1−3cos2ϕ).
(b) g=z(x2+y2) g = z(x^2 + y^2) g=z(x2+y2)
- g g g 是三次多项式,所以 m=3 m = 3 m=3,P P P 是次数为 m−2=1 m-2=1 m−2=1 的多项式。由于 g g g 具有旋转对称性(依赖于 z z z 和 x2+y2 x^2+y^2 x2+y2),设 P=cz P = c z P=cz(常数 c c c)。
- 设 u=g−P(x2+y2+z2−1)=z(x2+y2)−cz(r2−1) u = g - P (x^2 + y^2 + z^2 - 1) = z(x^2+y^2) - c z (r^2 - 1) u=g−P(x2+y2+z2−1)=z(x2+y2)−cz(r2−1),其中 r2=x2+y2+z2 r^2 = x^2+y^2+z^2 r2=x2+y2+z2。
- 计算 Δg=Δ[z(x2+y2)]=4z \Delta g = \Delta[z(x^2+y^2)] = 4z Δg=Δ[z(x2+y2)]=4z。
- Δ[z(r2−1)]=10z \Delta[z(r^2-1)] = 10z Δ[z(r2−1)]=10z(详细计算略)。
- Δu=4z−c⋅10z=0 \Delta u = 4z - c \cdot 10z = 0 Δu=4z−c⋅10z=0 ⇒ c=25 c = \frac{2}{5} c=52。
- 因此 u=z(x2+y2)−25z(r2−1)=35zr2−z3+25z u = z(x^2+y^2) - \frac{2}{5} z (r^2 - 1) = \frac{3}{5} z r^2 - z^3 + \frac{2}{5} z u=z(x2+y2)−52z(r2−1)=53zr2−z3+52z。
- 表示为齐次调和多项式的和:一次调和多项式 25z \frac{2}{5} z 52z,三次调和多项式 15z(3r2−5z2) \frac{1}{5} z (3r^2 - 5z^2) 51z(3r2−5z2)(验证 Δ=0 \Delta = 0 Δ=0),所以 u=25z+15z(3r2−5z2) u = \frac{2}{5} z + \frac{1}{5} z (3r^2 - 5z^2) u=52z+51z(3r2−5z2)。
- 球坐标代入:z=ρcosϕ z = \rho \cos\phi z=ρcosϕ, r2=ρ2 r^2 = \rho^2 r2=ρ2,所以 u=25ρcosϕ+15ρcosϕ(3ρ2−5ρ2cos2ϕ)=25ρcosϕ+35ρ3cosϕ−ρ3cos3ϕ u = \frac{2}{5} \rho \cos\phi + \frac{1}{5} \rho \cos\phi (3\rho^2 - 5\rho^2 \cos^2\phi) = \frac{2}{5} \rho \cos\phi + \frac{3}{5} \rho^3 \cos\phi - \rho^3 \cos^3\phi u=52ρcosϕ+51ρcosϕ(3ρ2−5ρ2cos2ϕ)=52ρcosϕ+53ρ3cosϕ−ρ3cos3ϕ.
© g=xyz g = xyz g=xyz
- g g g 是三次多项式,但计算 Δg=Δ(xyz)=0 \Delta g = \Delta(xyz) = 0 Δg=Δ(xyz)=0,所以 g g g 本身是调和函数。
- 因此 u=g=xyz u = g = xyz u=g=xyz。
- 表示为齐次调和多项式的和:xyz xyz xyz 已经是三次齐次调和多项式。
- 球坐标代入:xyz=ρ3sin2ϕcosϕsinθcosθ=12ρ3sin2ϕcosϕsin2θ xyz = \rho^3 \sin^2\phi \cos\phi \sin\theta \cos\theta = \frac{1}{2} \rho^3 \sin^2\phi \cos\phi \sin 2\theta xyz=ρ3sin2ϕcosϕsinθcosθ=21ρ3sin2ϕcosϕsin2θ.
其他部分的解答概要
对于其他部分,使用相同方法:设 u=g−P(r2−1) u = g - P (r^2 - 1) u=g−P(r2−1),其中 P P P 是次数 m−2 m-2 m−2 的多项式,解 Δu=0 \Delta u = 0 Δu=0 求 P P P,然后表示 u u u 为齐次调和多项式的和,并代入球坐标。
(d) g=x4+y4+z4 g = x^4 + y^4 + z^4 g=x4+y4+z4
- m=4 m=4 m=4,P P P 是二次多项式。设 P=Ar2+B P = A r^2 + B P=Ar2+B(对称性),解出 A=35 A = \frac{3}{5} A=53, B=35 B = \frac{3}{5} B=53。
- u=x4+y4+z4−35(r4−1)=25(x4+y4+z4)−65(x2y2+x2z2+y2z2)+35 u = x^4 + y^4 + z^4 - \frac{3}{5}(r^4 - 1) = \frac{2}{5}(x^4+y^4+z^4) - \frac{6}{5}(x^2y^2+x^2z^2+y^2z^2) + \frac{3}{5} u=x4+y4+z4−53(r4−1)=52(x4+y4+z4)−56(x2y2+x2z2+y2z2)+53。
- 齐次调和多项式:常数 35 \frac{3}{5} 53 和四次调和多项式 25(x4+y4+z4)−65(x2y2+x2z2+y2z2) \frac{2}{5}(x^4+y^4+z^4) - \frac{6}{5}(x^2y^2+x^2z^2+y^2z^2) 52(x4+y4+z4)−56(x2y2+x2z2+y2z2)。
- 球坐标代入: express in terms of ρ \rho ρ and angles.
(e) g=x4 g = x^4 g=x4
- m=4 m=4 m=4,P P P 是二次多项式。由于 g g g 不对称,设 P=Ax2+By2+Cz2+D P = A x^2 + B y^2 + C z^2 + D P=Ax2+By2+Cz2+D(通过对称性简化),解出 A=2735 A = \frac{27}{35} A=3527, B=−335 B = -\frac{3}{35} B=−353, C=−335 C = -\frac{3}{35} C=−353, D=15 D = \frac{1}{5} D=51。
- u=x4−135(27x2−3y2−3z2+7)(r2−1) u = x^4 - \frac{1}{35}(27x^2 - 3y^2 - 3z^2 + 7)(r^2 - 1) u=x4−351(27x2−3y2−3z2+7)(r2−1)。
- 齐次调和多项式:分解为常数、二次和四次调和多项式。
- 球坐标代入: express in terms of ρ \rho ρ and angles.
(f) g=(x2+y2)2 g = (x^2 + y^2)^2 g=(x2+y2)2
- m=4 m=4 m=4,P P P 是二次多项式。类似方法求解。
(j) g=x3yz g = x^3 y z g=x3yz
- m=4 m=4 m=4,P P P 是二次多项式。类似方法求解。
(k) g=(x2+y2)2 g = (x^2 + y^2)^2 g=(x2+y2)2(与 (f) 相同)
(l) g=(x2−y2)2 g = (x^2 - y^2)^2 g=(x2−y2)2
- m=4 m=4 m=4,P P P 是二次多项式。类似方法求解。